Aktualności

Jesteś tutaj

Aktualności

Wiera Gran - 10 rocznica śmierci

2017-11-19

Wiera Gran (Dwojra Grynberg) – aktorka kabaretowa i pieśniarka pochodzenia żydowskiego. Urodziła się 20 kwietnia 1914 roku w Białymstoku. Była najmłodszą z trzech córek Eliasza Grynberg i Luby z domu Kaplan. Wraz z końcem I wojny światowej jej rodzina przeniosła się do Wołomina, gdzie Wiera ukończyła szkołę podstawową dla dzieci żydowskich. Po śmierci ojca w 1927 roku wyjechała z matką i siostrami na dwa lata do Paryża. W Warszawie zamieszkała w 1931 roku. Ukończyła stołeczne gimnazjum humanistyczne i w tym samym czasie kształciła się w szkole baletowej Ireny Prusińskiej. 

W 1934 roku zadebiutowała jako piosenkarka na deskach słynnego kabaretu Paradis przy ul. Nowy Świat, a pierwszą utworem jaki wykonała przed publicznością było „Tango brazylijskie”. Występowała także pod pseudonimami Sylvia Green, Wiera Green czy Mariol. Od razu doceniono jej głęboki, zmysłowy alt i nieprzeciętną egzotyczną urodę. Była artystką rozchwytywaną przez najbardziej uczęszczane kawiarnie (m.in. IPS-ie przy ul. Królewskiej, w Vogue’u przyul. Złotej) i kabarety. W 1937 roku wzięła udział w widowisku „Wiosenna parada gwiazd” – spektaklu inaugurującym kadencję Andrzeja Własta jako dyrektora w teatrze „Wielka Rewia”. Na scenie towarzyszyli jej Ludwik Sempoliński, Mira Zimińska, Loda Halama oraz inne znakomitości ówczesnej sceny kabaretowej. Nagrywała płyty dla popularnych wytwórni: Syrena Record i Odeon. Koncertowała także poza Warszawą: w Krakowie, Łodzi, Lwowie czy Gdyni. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej wystąpiła w filmie Aleksandra Martena „On a hejm” („Bezdomni”), gdzie zagrała piosenkarkę. Jesienią 1939 roku wyjechała do Lwowa. W 1940 roku wróciła do Warszawy, skąd następnie udała się do Krakowa. Ponownie do Stolicy przyjechała wiosną 1941 roku. Przedostała się do getta, by móc przebywać z matką i siostrami, niemniej jednak przeżyła niemiecką okupację jako jedyna z rodziny. Na terenie warszawskiego getta występowała w Melody Palace przy ul. Rymarskiej, Cafe Sztuka (przy ul. Leszno, gdzie akompaniował jej m.in. Władysław Szpilman), a także w Teatrze Femina. 

Z getta wydostała się latem następnego roku dzięki pomocy doktora Kazimierza Jezierskiego, z którym łączył Gran długoletni związek. Do końca wojny ukrywała się w jego mieszkaniu. Po zakończeniu okupacji niemieckiej występowała na scenach estradowych w całym kraju. Po wojnie zostały przeciwko niej wysunięte oskarżenia o kolaborację z nazistami. Od drugiej połowy lat 40. jej życie było walką z pomówieniami dotyczącymi współpracy artystki z hitlerowcami. Była poddawana szeregom procedur śledczych przeprowadzanych przez różne instytucje: Sąd Centralny II Instancji Związku Artystów Scen Polskich (1945), Sąd Obywatelski przy Centralnym Komitecie Żydów Polskich (1949), Prokuraturę Specjalnego Sądu Karnego (1945). Wszystkie z nich albo umarzały śledztwa, albo wydawały wyroki uniewinniające i oczyszczające z zarzutów. Mimo to zła sława nie opuszczała Wiery Gran. Za granicą również dosięgnęły ją pomówienia, które kładły cień na perspektywę międzynarodowej kariery. W 1950 roku wyjechała do Izraela, gdzie ponownie wysunięto przeciw niej zarzut kolaboracji, a także bojkotowano jej koncerty. W 1952 roku zdecydowała się więc na kolejny wyjazd, tym razem do Paryża. Już w połowie lat 50 zyskała uznanie we Francji, o czym świadczy także podjęcie z nią współpracy przez Charlesa Aznavoura. Nagrywała dla wytwórni francuskich i amerykańskich. Występowała na niemal wszystkich kontynentach. W roku 1965 przyjechała do Polski , gdzie koncertowała przez trzy miesiące. W latach 70 wytoczyła swoim oskarżycielom procesy o zniesławienie, a także zaczęła prace nad autobiografią „Sztafeta oszczerców”, którą wydała w roku 1980.

Do najsłynniejszych szlagierów Wiery Gran należą m.in.: „Tango notturno”, „Jej pierwszy bal”, „Ciemna dziś noc” czy „Fernando”. Zmarła w Paryżu 19 listopada 2007 roku.