Aktualności

Jesteś tutaj

Aktualności

Urodziny Emanuela Schlechtera

2021-10-09

Autor tekstów, kompozytor. Urodził się 9 października 1904 r. we Lwowie. Studiował na wydziale prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza. Po ukończeniu studiów przez rok pracował w kancelarii adwokackiej.

Twórczością literacką i kompozytorską zajmował się już w czasach studenckich. W 1931 r. stworzył we Lwowie teatr akademicki „Złoty pieprzyk”. W okresie lwowskim występował jako piosenkarz  z towarzyszeniem pianisty Juliusza Gabla,  m. in. w kawiarniach: „Muza” i „Roma”. Był związany z rozgłośnią lwowską Polskiego Radia, pisywał felietony w prasie. Około 1932 r. przeniósł się na stałe do Warszawy. W 1933 r. napisał scenariusz i piosenki do pierwszej polskiej operetki filmowej „Każdemu wolno kochać”. Nawiązał stałą współpracę z teatrem „Rex”. Szybko stał się wziętym autorem tekstów piosenek rewiowych i filmowych, skeczy, scenariuszy, utworów satyrycznych, monologów, utworów scenicznych itp. W latach 1933 – 1935 jako piosenkarz (a także gitarzysta) nagrywał  pod własnym nazwiskiem lub pseudonimem Olgierd Lech płyty z piosenkami rewiowymi i filmowymi w wytwórni „Columbia”. Nagrał również serię płyt z własnymi „piosenkami żydowskimi”, np.: „Awremałe Melamed”, „Śpiewak sobotni”, bardzo znaną „Rabi Eli-Melech”, „Alef Bet” (obrazek z chederu), „Żydowskie wesele” i in. Szczególnym powodzeniem spośród tych piosenek (były to utwory stylizowane na ludowe) cieszyła się ballada „Srulek”.

W firmie „Columbia” Schlechter pełnił funkcję kierownika literackiego; funkcję tę sprawował w latach 1935 – 1939 także w wytwórni „Odeon”. W 1934 r. nawiązał współpracę z teatrem „Cyganeria”, następnie pisał dla „Starej Bandy”, gdzie był współautorem rewii „W Starej Bandzie diabeł pali”, „Frontem do Hożej” i in. Pisał piosenki do wielu filmów,  m.in. do „Parady rezerwistów”, „Kobiet na sprzedaż”, „Trójki hultajskiej”, „Kocha, lubi, szanuje”, „Czy Lucyna to dziewczyna ?”, „Co mój mąż robi w nocy”, „Antka Policmajstra”, „Kochaj tylko mnie” (również muzykę), „Jaśnie pana szofera”, „Dodka na froncie”, „Jego wielkiej miłości”, „Skłamałam”, „Książątka”, „Wyroku życia”, „Roberta i Bertranda”, „Czarnej perły”, „Piętro wyżej”, „Będzie lepiej”, „Włóczęgów”. Tłumaczył także i adaptował teksty piosenek zagranicznych, głównie niemieckich.

W drugiej połowie lat trzydziestych współpracował z teatrem „Cyrulik Warszawski". Był także autorem tekstów dla „Małego Qui pro Quo” (współtworzył programy: „Strachy na lachy”, „Nic nie wiadomo” i in.). Napisał teksty piosenek do komedii muzycznej „Kot w worku” dla Teatru na Kredytowej (1935 r.). Aktywnie działał we władzach Związku Autorów i Kompozytorów Scenicznych, m. in. w latach 1935 – 1936 był członkiem Komisji Punktacyjnej, zaś w latach 1936 – 1937 wiceprezesem Sekcji Drobnych Utworów Literackich. Jak wspominał członek ZAiKS–u, Mieczysław Idzikowski, Schlechter był „ruchliwym, dzielnym dyskutantem, gorliwym reprezentantem interesów swojej sekcji” (Biuletyn jubileuszowy ZAiKS–u, 1968 r.).  Tuż przed wybuchem II wojny światowej jego utwory o antyhitlerowskim charakterze włączył do swego repertuaru teatr „Ali Baba”.

We wrześniu 1939 r. Schlechter znalazł się we Lwowie. Został zaangażowany do „Lwowskiego Teatru Miniatur” jako aktor, autor i reżyser. Po ataku Niemców na ZSRR początkowo przebywal w getcie lwowskim, potem znalazł się w obozie przy ul. Janowskiej. W obozie współtworzył życie artystyczne, brał udział w wieczorach literackich, uczestniczył np. w obozowym wieczorze sylwestrowym 31 grudnia 1941 r. Zginął najprawdopodobniej w 1942 r. wraz z żoną i kilkuletnim synem, choć nie wykluczone, że udało mu się przetrwać aż do roku 1943. Emanuel Schlechter był jednym z najbardziej utalentowanych autorów kabaretowych, przede wszystkim doskonałym twórcą piosenek. Dużo utworów z tekstami jego autorstwa – częstokroć wyprzedzającymi styl epoki – do dziś wytrzymało próbę czasu; wyróżnia je dobry styl literacki, lekkość pióra, nowoczesność formy, niebanalność pomysłów: „Każdemu wolno kochać”, „Odrobina szczęścia w miłości”, „Bo to się zwykle tak zaczyna”, „Sexapeal”, „Zakochany złodziej”, „Umówiłem się z nią na dziewiątą”, „Czy tutaj mieszka panna Agnieszka”, „Młodym być i więcej nic”, „A mnie jest szkoda lata”, „Tylko we Lwowie” i bardzo wiele innych.

W dziejach polskiego kabaretu, rewii i filmu, nazwisko Schlechtera zajmuje znaczące miejsce.