Koncert poetycki „Śpiew za drutami”

Reżyseria: Zofia Gustowska
Wystąpią: Emma Herdzik i Adrianna Kieś
Muzyka: Albert Stensen (pianino, kornet), Łukasz Czekała (skrzypce)

25, 26 kwietnia 2025, godzina 19:00
27 kwietnia 2025, godzina 17:00
Teatr Żydowski im. Estery Rachel i Idy Kamińskich
Centrum Kultury Jidysz, ul. Senatorska 35

Śpiew za drutami to wieczór poetycko-muzyczny oparty na wierszach Henryki i Ilony Karmel przywraca zapomnianą polsko-żydowską herstorię.  Siostry Karmel były wychowankami hebrajskiego gimnazjum w Krakowie. W 1942 r. znalazły się w krakowskim getcie, a następnie w obozie w Płaszowie. W 1943 r. zostały wywiezione do obozu pracy w Skarżysku-Kamiennej, a rok później przewiezione do obozu w Lipsku. Po zakończeniu wojny spędziły dwa lata w Sztokholmie na leczeniu . W 1947 r. zadebiutowały napisanym wspólnie tomem poetyckim Śpiew za drutami. W 1948 r. Henryka wyjechała do Stanów Zjednoczonych, a Ilona poszła w jej ślady rok później. Obydwie szczęśliwie wyszły za mąż i założyły rodziny, a swoje zawodowe życiowe w Ameryce związały z pisaniem.

Pisane przez nie w obozie wiersze – jak zauważył we słowie wstępnym do Śpiewu za drutami Jakub Appenszlak – stały się dla nich „ucieczką, schronem, sposobem duchowego ocalenia”. W oczywisty więc sposób wyróżniają się na tle literatury obozowej. Opowiadają o niewyobrażalnym cierpieniu i zwątpieniu, ale również dają nadzieję.

I wtedy zjawiły się wiersze. (…) Musiały przyjść, bo musiało się mieć jakieś schronienie, gdzie nikt by nie mógł brutalnie wtargnąć, słowem — dom. Musiało się powiedzieć o tym jak boli, jak źle, jak tęskno. Uwolnić się od straszliwego ciężaru samotności. Wreszcie — musiało się znaleźć coś, by nie być tak zupełnie oderwanym, coś wiążącego z życiem.

List otwarty do Juliana Tuwima, Ilona Karmel, Sztokholm 1945 roku